Chọn dầu nhớt cho xe máy

Nội dung bài viết tổng hợp các lời khuyên của chuyên gia và những kinh nghiệm sử dụng nhớt cho dòng xe 4 kỳ.

Mình xin tóm gọn như sau, bạn nào muốn tìm hiểu thêm thì kéo xuống xem phân tích từng phần:

Cân nhắc giữa giá cả, chất lượng và tính thông dụng, cấu hình nhớt nên chọn là:

– 10w40 SL (với xe Yamaha, Honda)

– 5w40 SL (Vespa)

– 20w50 SL (Suzuki)

Lưu ý:

– Với xe máy thì cấp API SL là “đụng nóc”. Không nên chọn các loại nhớt cấp SM và SN.

– Đổ đúng dung tích nhớt. Dù thiếu hoặc dư đều rất có hại. (Thói quen người VN thường hay đổ dư)

– Vespa có thể dùng 10w40 (giá rẻ hơn nhớt hãng), nhưng Suzuki thì không được.

– Nhớt cao cấp cho Suzuki: có thể tham khảo 10w50 hoặc 20w50 Synthetic.

– Với xe Honda, Yamaha chạy đường dài, có thể dùng 20w50 cho rẻ, nhưng tốt nhất là dùng nhớt 10w40 Synthetic hoặc Full Synthetic

– Với các loại xe Honda được khuyến cáo nhớt 10w30, đây là độ nhớt “nhạy cảm”, tốt nhất nên xài nhớt hãng. Nếu thay thế nhớt ngoài thì có thể dùng 10w40.

(cập nhật ngày 03/6/2015)

Mục lục:

1.  Độ nhớt

2. Độ nhớt nào là thích hợp cho xe SAE 30, 40 hay SAE 20W-40?

3. Chọn nhớt có phẩm chất nào? SF, SE, SG hay SJ, SL, SM hay SN? (Có nên dùng nhớt phẩm chất cao như SM SN?) 

4. Nhớt tổng hợp (synthetic) hay nhớt thường? – Nhớt tổng hợp (Synthetic) tốt hơn, nhớt Full Synthetic là tốt nhất, nhưng giá hơi cao.

5. Dung tích nhớt: đổ đúng dung tích nhớt. Đổ ít hơn hay nhiều hơn đều rất có hại.

1. Độ nhớt

Mối quan tâm của chúng ta là các loại dầu nhớt đa cấp có trên thị trường, có ký hiệu như SAE 20w-40, 15w-40, 20w-50…  (nhớt đơn cấp kí hiệu SAE 30, 40, 50…90… v.v…).

So sánh 1 chút về dầu nhớt đơn cấp và đa cấp:

+ Dầu nhớt đơn cấp lúc nguội thì rất đặc- nên lúc khởi động nhớt bơm không kịp, có thể làm hỏng chi tiết máy lúc khởi động, khả năng giải nhiệt kém, độ đặc của nhớt khi ở trong carte lớn tạo lực cản làm giảm công suất máy.

+ Còn khi máy càng nóng thì nó càng loãng, độ nhớt giảm nhanh theo hàm logarit. Khả năng bôi trơn càng kém đi.

Điểm cải tiến của dầu đa cấp là nó có 2 giá trị độ nhớt:

Ví dụ với dầu 10w-40:

+ Khi nhiệt độ thấp, độ nhớt tương đương với với dầu đơn cấp có độ nhớt SAE 10- lúc này nó loãng như  dầu phuộc nhún hay là dầu tra máy vậy. Dầu loãng thì bơm nhanh lên dàn đầu, và đảm nhận nhiệm vụ giải nhiệt tốt hơn.

+ Còn ở  điểm tiếp xúc giữa các chi tiết máy, nhiệt độ cao, dầu sẽ kéo màng, độ nhớt tương đương với dầu SAE 40, đủ đậm đặc để bôi trơn động cơ.

Nếu bạn chưa nắm các thông số dầu nhớt thì có thể xem thêm bài Ý nghĩa các chỉ số của dầu nhớt.

2. Độ nhớt nào là thích hợp cho xe?

10W-40 = Recommended for most bikes.
15W-40 = Suitable for most bikes. Many prefer and have had good experiences of using heavy duty Diesel Motor Oils
20W-50 = If your engine is burning oil this thicker oil might be a better alternative.
10W-50 = If you run your bike long and hard in hot environments.
15W-50 = If you run your bike long and hard in hot environments.
10W-60 = If you run your bike long and hard in hotter environments.

(manual của xe Suzuki GS500)

Chỉ số 10W có giá thành khá cao, mà thực tế ở VN không lạnh đến mức phải xài cài này. Tạm dịch dòng trên theo điều kiện ở VN như sau:

* 20W-40: phù hợp với hầu hết xe máy và trong điều kiện thời tiết bình thường.
* 20W-50: dành cho xe hoạt động cường độ cao và ở thời tiết nóng.
* 10W-40: khởi động tốt và giải nhiệt tốt. Dành cho xe ở vùng nhiệt độ thấp và có nhu cầu giảm nhiệt độ máy. Đa số nhớt 10w-40 trên thị trường giá trên 50k vnd và có cấp nhớt từ SG, SJ trở lên. Phẩm chất nhớt cao, nên ưu tiên sử dụng loại này
* 5W-40 và 5W-50: Trên thị trường đã xuất hiện loại nhớt 5W. Nhiệt độ ở VN không quá lạnh để sử dụng loại nhớt này. (*) Lưu ý đọc kỹ manual theo xe, vì một số dòng xe khuyên khách hàng không nên sử dụng nhớt 5W
Xem thêm bài So sánh: Nên dùng nhớt 5W hay 10W hay 20W-40?

Và cũng phải dựa vào Manual xe của bạn, hoặc độ nhớt SAE in trên cây thăm nhớt hoặc trên sườn.

Có một số lời khuyên là xe mới thì nên dùng nhớt 10w-40 hoặc 20w-40, vì lúc này các chi tiết máy còn khít, nhớt 40 loãng hơn dễ chui vào các khe chi tiết máy để bôi trơn.
Còn với xe cũ thì nên dùng nhớt 20w-50 đậm đặc hơn để giảm tiếng ồn. Tuy nhiên sử dụng nhớt 50 cần thận trọng:

Trong biểu đồ trên thì còn nói tới độ nhớt. Độ nhớt càng cao thì đa số các chi tiết máy đều thích => tạo màng dầu dày hơn => tăng độ ma sát thủy động. (Đổ nhớt 50 vô sẽ thấy máy êm hơn)

Tuy nhiên với một số chi tiết máy chịu tải cao như nhông hoặc cam cò thì nhớt đặc làm cho nó dễ bị rỗ bề mặt (masat thủy động đàn hồi).

Vì thế phương án tối ưu nhất cho xe đời mới vẫn là nhớt 40 và cấp tối thiểu là SG. (ví dụ 20w-40, 15w-40 hoặc 10w-40)

Xem thêm: Nguyên lý bôi trơn

Nhớt đơn cấp?

Trên thị trường còn có các loại nhớt dơn cấp (ví dụ như Shell SAE 40). Loại nhớt này khi ở nhiệt độ thấp và khi ở trong carte động cơ nó có độ đặc khá cao (độ đặc nhiệt độ thường là 40) cho nên loại nhớt này giải nhiệt kém. Các bạn không nên sử dụng loại này.

Nó chỉ thích hợp với những người đang cần sử dụng loại nhớt không phụ gia như nhớt pha xăng cho 2 kì, hoặc muốn pha các phụ gia đặc biệt…

3. Chọn cấp nhớt (phẩm chất nhớt):

Bảo vệ động cơ đời mới và công suất cao, không chỉ bởi độ nhớt của dầu, mà còn phụ thuộc vào các cao cấp. Mỗi loại phụ gia dành cho loại hoạt động đặc trưng của chi tiết máy. (xem thêm Nguyên lý bôi trơn). Vấn đề này được thể hiện bằng phẩm chất nhớt (hay còn gọi là cấp nhớt). Biểu thị bằng thông số sau chữ S, ví dụ SF, SJ, SL… (xem thêm mục API trong bài Ý nghĩa các thông số dầu nhớt)
Cấp nhớt càng cao thì khả năng bảo vệ động cơ càng tốt và giá thành cũng cao. Vậy chọn lựa nào là phù hợp?

– Trên thị trường dầu nhớt rẻ nhất thường ở cấp SE và SF. Khuyến cáo của các nhà sản xuất xe máy ở VN sử dụng nhớt cấp tối thiểu là SF.

– Các sản phẩm cao cấp hơn của các hãng trong nước là SG. Cấp này tạm chấp nhận với các xe 110cc trở lên đời mới. Nhưng cần cẩn thận với các loại nhớt đặc như 20w-50. Các hãng sản xuất trong nước có xu hướng lấy nhớt đặc bù cho phẩm chất. Ban đầu máy có vẻ êm hơn, nhưng nhớt đặc có cái hại của nó (*) , chưa kể đến cái hại đối với động cơ đời mới khi thiếu các phụ gia đặc biệt của nhớt cao cấp

– Với các động cơ 125 trở lên. Nhất là với các dòng xe máy đứng. Thì nhớt cấp SJ mới đáp ứng được. Nếu sử dụng nhớt cấp thấp thì thời gian sử dụng ngắn hơn, phải thay nhớt liên tục cũng không phải là kinh tế.

– Hiện giờ trên thị trường cấp SL và SM là cao nhất. Với nhớt cấp SL SM dòng Sythetic thì thời gian sử dụng lâu hơn nhớt thường. Khả năng bảo vệ máy cao hơn.

—

Cập nhật ngày 27-01-2014: Có nên sử dụng các loại nhớt cấp cao “đụng nóc” như SM và SN hay không?

Câu trả lời là NÊN THẬN TRỌNG.

Một số hãng (như Yamaha và Honda) khuyến cáo cho dòng xe số của mình là “Không sử dụng nhớt Energy Conserving II”.

Tính chất EC có thể được hiểu là bôi trơn tốt hơn, và EC II thì còn tốt hơn nữa, nhưng nhược điểm là với ly hợp ướt thì có thể gây trượt bố.

Energy Conserving (EC) oil can cause wet clutches to slip (wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Motorcycle_oil)

Ngày trước thì trên lon nhớt có đề chữ Energy Conserving, nếu không có dòng đó tức là không có. Nhưng bắt đầu từ cấp nhớt SM trở đi thì chắc chắn là có “Energy Conserving”

Em tìm hiểu thì từ năm 97 khi đưa ra cấp chất lượng SM thì bắt đầu mới có bài test tính chất “Energy Conserving” (EC) của nhầu nhớt. Dầu SM phải vượt qua được bài test này: http://www.mytolpetroleums.com/engine_oil_certification.htm

 (3) Bottom Section “Energy Conserving” 
This refers to the fact that the engine oil has passed designated tests which certify the oil as having energy conserving   properties. You may see “Energy Conserving II” which designates the oil as having better energy conserving properties then  “Energy Conserving”.

After August1, 1997 only SJ oils will be designated as “Energy Conserving”. The test for SH in combination with “Energy  Conserving” and “Energy Conserving II” will not exist.

Theo kinh nghiệm của người viết bài, đã test qua một số loại nhớt đạt chuẩn SM và SN thì có hiện tượng trượt nồi trước với dòng xe số, còn với dòng xe 01 nồi (côn tay) thì tạm thời chưa thấy sự khác biệt.

Nhớt SM và SN một số hãng bây giờ đã khá rẻ, thậm chí chỉ chênh lệch vài chục nghìn so với SJ cùng hãng, nhưng thưc sự SJ là quá đủ cho những nhu cầu đi phượt khắc nghiệt rồi, quý độc giả nên thận trọng khi sử dụng SM và SN.

(*) Xem thêm biểu đồ cuối bài và lời giải thích trong bài Nguyên lý bôi trơn)

4. Nhớt tổng hợp hay nhớt thường:

Nhớt tổng hợp và bán tổng hợp giá thành cao hơn nhớt khoáng.

Cách phân biệt:

– In trên bao bì là Semi-Synthetic hay chỉ in là Synthetic thì đó là nhớt bán tổng hợp.
– In là Full Synthetic thì đó là nhớt tổng hợp
– Không ghi gì hết thì đó là nhớt khoáng thường

Ưu điểm:
– Nhớt khoáng sau thời gian sử dụng bị giảm tính năng một phần là do nó bị đốt cháy. Nhớt tổng hợp thì hạn chế được điều này. Sau thời gian sử dụng, xả nhớt ra nhiều khi màu nhớt còn vàng tươi như mới. Vì vậy thời gian sử dụng lâu hơn.
– Sử dụng nhớt tổng hợp và bán tổng hợp thì sạch máy hơn, ít bị cặn bẩn.

Có một số thông tin phản hồi là nhớt tổng hợp dễ gây trượt bố. Hiện vẫn chưa có minh chứng cho việc này. Bản thân người viết bài đã từng sử dụng qua 4-5 loại nhớt tổng hợp, 4-5 loại nhớt khoáng và cả nhớt xe tay ga (chuẩn Jaso MB). Thử nghiệm cho cả 4 loại động cơ khác nhau, cả máy đứng lẫn máy ngang, cả xe cũ lẫn xe mới. Kết quả chỉ có nhớt tay ga gây trượt bố khi đi tốc độ thấp. Còn các loại nhớt tổng hợp không thấy trượt bố.

Nói chung là nếu có điều kiện thì bạn nên sử dụng nhớt tổng hợp hoặc bán tổng hợp.

(trừ khi xe bạn bị hở bạc hoặc lòn nhớt vào buồng nổ thì không nên, vì nhớt tổng hợp khó cháy nên sẽ làm ướt và chết bugi)

5. Dung tích nhớt?

Bạn có thể tham khảo dung tích nhớt trong cuốn Manual kèm theo xe, hoặc xem có in trên blog máy hay cây thăm nhớt không?

+ Với các xe sườn đầm loại nhỏ như Wave, dream ,future, sirus, smash… dung tích nhớt thường là 0,8l.
+ Với các xe motor máy đứng

Thực tế khi thay nhớt sẽ không xả hết nhớt cũ ra. Nên tốt nhất là dựng chống đứng dùng que thăm nhớt để kiểm tra. Nhớt nằm trong vạch caro, hoặc cao hơn vạch caro khoảng 2mm là chấp nhận được. (Với xe col tay khi đổ dư nhớt sẽ có cảm giác tuột bố nhiều hơn).

Những người đi xe cũ thích đổ nhiều hơn quy định khoảng 100-200ml trước mỗi chuyến đi xa là chấp nhận được.

Với những xe phượt địa hình đồi núi dốc thì theo lời khuyên của những người chơi CD thì nên đổ dư khoảng 200ml nhớt. Vì khi dốc nghiêng chỉ sợ nhớt trong cacte không đủ để bôi trơn hộp số.

Khi leo lên dốc là lúc máy chịu tải cao nhất, lúc này nhớt dồn về sau, bơm nhớt vẫn hoạt động tốt.

Khi thả dốc (đổ dốc) thì nhớt dồn về trước, có thể bơm nhớt sẽ bị thiếu nhớt. Nhưng khi đổ dốc thì máy chịu tải thấp, đa số là chạy trớn. Nhà sản xuất đã tính hết rồi.

Vẫn chưa có bài viết nào cụ thể và chuyên sâu về vấn đề này, tuy nhiên nếu không an tâm thì độc giả có thể tham khảo lời khuyên của những người chơi CD như trên.

Cân nhắc khi đổ thêm nhiều nhớt:

– Nhớt đổ vào càng nhiều thì càng nặng máy, giảm công suất xe.

– Nhớt không được ngập đụng tới nồi (không vượt quá vạch Full trên cây thăm nhớt hay trên lỗ thăm)

(Blog Xeco- theo Wikipedia, Suzuki’s Manual Factory, Motorvietnam forum, Hoangtuden CD Club)

Tham khảo:

Nguyên lý bôi trơn

Ý nghĩa các chỉ số của dầu nhớt